VIII edycja Przystanku Historia IPN Nowy Jork.
Rozkaz nr 00485. Antypolska Operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937-1938.
17-20 listopada 2019 roku.
VIII edycja Przystanku Historia IPN Nowy Jork odbyła się w dniach od 17 do 20 listopada 2019 roku.
Poświęcona była tematowi: „Operacja Polska NKWD 1937-1938”.
Zakończyliśmy VIII edycję Przystanku Historia IPN Nowy Jork poświęconą tematyce operacji antypolskiej NKWD na sowieckiej Ukrainie w latach 1937 – 1938.
W niedzielę 17 listopada 2019 r. w kościele pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie w obecności wicekonsula RP w Nowym Jorku Mateusza Gmury miała miejsce inauguracja wystawy Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937 – 1938”. Wystawie towarzyszyła prelekcja o operacji antypolskiej NKWD, którą wygłosili: zastępca dyrektora Archiwum IPN dr Mariusz Żuławnik oraz kustosz wystawy Paweł Zielony.
„Operacja polska” NKWD przeprowadzona w okresie Wielkiego Terroru w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich bez wątpienia należy do jednej z największych zbrodni o znamionach ludobójstwa w historii Europy XX wieku” – zaznaczył dr Żuławnik.
„Na mocy rozkazu nr 00485 z 11 sierpnia 1937 r., wydanego przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaja Jeżowa, pod rzekomym zarzutem przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) prowadzącej rzekomo działalność szpiegowsko-wywrotową na rzecz Polski represjonowano nie mniej niż 139 835 osób, z czego zamordowano – najczęściej strzałem w tył głowy – nie mniej niż 111 091. Zdecydowaną większość ofiar „operacji polskiej” NKWD stanowili Polacy, ale wśród represjonowanych znaleźli się też Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, Żydzi i przedstawiciele innych grup narodowych i etnicznych zamieszkujących ZSRS. Dodatkowo, na podstawie rozkazu nr 00486 z 15 sierpnia 1937 r., wydanego również przez Nikołaja Jeżowa, represjom poddano żony i dzieci skazanych „zdrajców Ojczyzny”. Antypolska operacja przeprowadzona przez NKWD wyróżniała się skalą zbrodni i okrucieństwem. Polacy ginęli prawie czterdziestokrotnie częściej niż inni obywatele ZSRS” – mówił Paweł Zielony w dalszej części wykładu.
Mimo tak olbrzymiej skali zbrodni „operacja polska” NKWD z lat 1937–1938 dopiero od kilku lat przedziera się do opinii publicznej. Wystawa Instytutu Pamięci Narodowej przywraca pamięć o ofiarach tego zapomnianego ludobójstwa.
Lekcje historii w polonijnych szkołach
We wtorek 19 listopada w Szkole Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark NJ odbyły się warsztaty historyczne dla nauczycieli, podczas których nauczyciele mieli okazję zapoznać się z tematyką “Operacji polskiej NKWD”. W pierwszej części szkolenia nauczyciele zapoznali się z faktami o jednej z największych zbrodni ludobójstwa wymierzonej w naród polski w XX wieku. W drugiej, mieli możliwość wysłuchać poruszających historii życia zamordowanych Polaków, których losy prezentuje wystawa Archiwum IPN.
Podczas warsztatów nauczyciele otrzymali pakiet materiałów dla swoich szkół: teki edukacyjne, pamiątkowe dyplomy oraz upominki od pracowników IPN. W warsztatach uczestniczyli nauczyciele 9 szkół z trzech stanów NJ, NY i PA.
W środę 20 listopada 2019 r. w Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark wernisażem wystawy zakończyliśmy drugie spotkanie w ramach Przystanku Historia IPN Nowy Jork.
Po spotkaniu był czas na osobiste zwiedzenie wystawy, zadanie pytań prelegentom oraz wspólne rozmowy w kuluarach. Po zakończeniu VIII edycji Przystanku Historia wystawa będzie prezentowana w polonijnych szkołach, organizacjach, parafiach oraz instytucjach. Dzięki temu, że wystawa jest w wersji dwujęzycznej: polskiej i angielskiej, będzie mogła dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Wszystkie szkoły i instytucje zainteresowane wystawieniem wystawy w swoich placówkach prosimy o kontakt.
Serdecznie dziękujemy parafii pw. św. Biskupa i Męczennika na Manhattanie oraz Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark za udostępnienie sal i współpracę.
Dziękujemy wszystkim za udział w spotkaniach i zapraszamy na kolejne wydarzenia organizowane przez Stowarzyszenie Pamięć.
Zaproszenie na spotkania VIII edycji Przystanku Historia IPN w Nowym Jorku
W dniach od 17 do 20 listopada 2019 roku odbędzie się 8. edycja Przystanku Historia IPN Nowy Jork. Poświęcona będzie tematyce zbrodni ludobójstwa dokonanej przez NKWD na polskiej ludności zamieszkującej ZSRS. Prelekcję na temat: „Rozkaz nr 00485. Antypolska Operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937-1938” poprowadzą: dr Mariusz Żuławnik oraz Paweł Zielony. Wykładowi towarzyszyć będzie otwarcie wystawy Archiwum IPN o tym samym tytule autorstwa: Sergiusza Kazimierczuka, Mariusza Kwaśniaka, Pawła Zielonego oraz dra Mariusza Żuławnika.
Prezentacja wystawy objęta jest Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.
Wystawa "Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937-1938" została przygotowana w języku polskim i angielskim. Na 16 planszach przedstawione zostały losy osób represjonowanych w ramach „operacji polskiej” przeprowadzonej przez NKWD w Związku Sowieckim w latach 1937–1938. Aresztowanych mężczyzn oskarżano o przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej, nieistniejącej od 1921 r., która miała rzekomo prowadzić działalność szpiegowsko-wywrotową na rzecz II Rzeczypospolitej. Na większości z nich wykonano wyrok śmierci. Żony „szpiegów” lub „wrogów ludu” były zsyłane na 5 do 10 lat do Kazachstanu za to, że nie informowały organów władzy sowieckiej o „kontrrewolucyjnej działalności szpiegowskiej” męża. Ich dzieci często odsyłano do domów dziecka lub więziono w obozach i koloniach pracy. W ramach „operacji polskiej” prześladowano nie tylko Polaków, lecz i osoby innych narodowości, w tym także Ukraińców.
Ekspozycja powstała dzięki materiałom archiwalnym, przekazanym do IPN przez ukraińskie Państwowe Archiwa Obwodowe w Odessie, Chmielnickim i Winnicy. Dokumenty wytworzone przez NKWD są dowodem planowej, zbrodniczej działalności sowieckiego aparatu represji, która nigdy nie miała zostać ujawniona. W ramach „operacji polskiej” w ZSRS aresztowano ponad 143 tys. osób. Spośród nich co najmniej 111 tys. skazano na karę śmierci. Blisko 30 tys. Polaków zesłano do łagrów. Tylko na Ukrainie, gdzie znajdowało się największe skupisko ludności polskiej w ZSRS, osądzono 55 928 osób, z których 47 327 zamordowano.
Dotychczas wystawa była prezentowana w Chmielnickim, Winnicy i w Odessie na Ukrainie oraz w Warszawie, Gdańsku i Elblągu.
Miejsca wystaw i spotkań otwartych
- Niedziela, 17 listopada, godz.1.00pm – kościół pw. św. Stanisława BM, 101 East 7th, New York, NY 10009
- Środa 20 listopada, godz. 7.00 pm Polska Fundacja Kulturalna w Clark, 177 Broadway, Clark, NJ 07066
Bezpośrednio po zakończeniu Przystanku będzie możliwość wypożyczenia wystawy. Do wystawy dołączony jest katalog w wersji polsko-angielskiej. Organizacje zainteresowane prezentacją wystawy w swoich placówkach prosimy o kontakt na email:info@pamiec.us.
Warsztaty metodyczne dla nauczycieli
Zapraszamy wszystkich nauczycieli do udziału w warsztatach, które poprowadzą pracownicy Archiwum IPN.
Warsztaty odbędą się we wtorek 19 listopada, o godz.6.30 pm w Szkole Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark przy 177 Broadway, Clark, NJ 07066. Zgłoszenia prosimy wysyłać do p. Iwony Stępniewskiej na adres: pcf@pcfnj.org.
Na warsztatach będą rozprowadzane najnowsze teki edukacyjne „Operacja Polska NKWD 1937-1938” zawierające gotowe materiały i opracowanie tematu: scenariusze lekcji, zdjęcia, film DVD, tablice, biogramy. Zachęcamy nauczycieli do bliższego zapoznania się z tą tragiczną, choć niestety mało znaną tematyką ludobójstwa na polskiej ludności przeprowadzonej przez NKWD w latach 1937-1938.
„Operacja polska NKWD" przeprowadzona w okresie Wielkiego Terroru w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich jest bez wątpienia jedną z największych zbrodni o znamionach ludobójstwa w historii Europy XX w.
Na mocy rozkazu nr 00485 z 11 sierpnia 1937 r., wydanego przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaja Jeżowa, pod rzekomym zarzutem przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) prowadzącej rzekomo działalność szpiegowsko-wywrotową na rzecz Polski represjonowano nie mniej niż 139 835 osób, z czego zamordowano – najczęściej strzałem w tył głowy – nie mniej niż 111 091. Zdecydowaną większość ofiar „operacji polskiej” NKWD stanowili Polacy, ale wśród represjonowanych znaleźli się też Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, Żydzi i przedstawiciele innych grup narodowych i etnicznych zamieszkujących ZSRS. Dodatkowo, na podstawie rozkazu nr 00486 z 15 sierpnia 1937 r., wydanego również przez Nikołaja Jeżowa, represjom poddano żony i dzieci skazanych „zdrajców Ojczyzny”.
W okresie Wielkiego Terroru Polacy mieszkający w ZSRS stali się także ofiarami krwawej czystki przeprowadzonej przez Stalina w Armii Czerwonej, służbie bezpieczeństwa i aparacie partyjnym. Jednak to wielkie masowe operacje wymierzone m.in. w „niechciane narody” sprawiły, że bolszewicki terror zapisał się w historii jako „wielki”. „Operacje narodowościowe” dosięgły m.in. żyjących w ZSRS Niemców, Polaków, Łotyszy, Estończyków, Greków, Koreańczyków, Finów i Chińczyków.
Antypolska operacja przeprowadzona przez NKWD wyróżniała się skalą zbrodni i okrucieństwem. Polacy ginęli prawie czterdziestokrotnie częściej niż inni obywatele ZSRS. Szacuje się, że w okresie Wielkiego Terroru życie straciło co najmniej 200 tys. naszych rodaków.
Mimo tak olbrzymiej skali zbrodni „operacja polska” NKWD z lat 1937–1938 do dziś nie zaistniała w masowej wyobraźni. Wątek ten nie był podejmowany w literaturze, filmie, teatrze, muzyce itd. Informacja o zbrodni nie znalazła się też w programach szkolnych, a literatura naukowa przedmiotu jest, jak na rozmiar zjawiska, znikoma. W okresie PRL temat terroru lat trzydziestych XX w. został sprowadzony jedynie do „okresu stalinowskich błędów i wypaczeń”, kiedy to ofiarami byli członkowie Komunistycznej Partii Polski. Z kolei w pamięci Zachodu Wielki Terror jest utożsamiany wyłącznie z nagłośnionymi procesami pokazowymi czołowych przywódców bolszewickich.
Źródło portal o Operacji Polskiej
Goście Przystanku Historia:
dr Mariusz Żuławnik - historyk i archiwista, zastępca dyrektora Archiwum IPN, współautor wystawy "Rozkaz nr 00485"
.
Paweł Zielony - archiwista, główny specjalista w Wydziale Zasobów Cyfrowych Archiwum IPN, współautor i kustosz wystawy "Rozkaz nr 00485".
Serdecznie zapraszamy!
